Türkiye’deki Suriyeli mezunların kaderi: İşsizlik ve göç arasında sıkışmış hayaller

Türkiye'deki Suriyeli öğrenciler eğitim hayatlarında büyük başarılar elde ederken, mezuniyet sonrası iş hayatında karşılaştıkları yasal engeller ve yüksek işsizlik oranları nedeniyle çoğu işsiz kalıyor ya da göç etmeyi düşünüyor.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nden (ODTÜ) sosyoloji araştırmacısı Besim Can Zırh’ın son çalışmasına göre, Türkiye’de yaklaşık 336 bin yabancı öğrenci bulunurken, bunların 60 binden fazlasını Suriyeliler oluşturuyor. Suriyeli öğrenciler, bu rakamla Türkiye’de yabancı öğrenci nüfusunun başını çekiyor.

Başarıya rağmen kapalı kapılar

Suriyeli mezunlar Türkiye'de yüksek başarılar elde etse de, çalışma hayatında birçok engelle karşılaşıyorlar. Özellikle diş hekimliği, eczacılık, veterinerlik, hemşirelik, avukatlık gibi mesleklerin yabancılar tarafından icra edilmesi, 2007 yılı yasası gereği yasaklanmış durumda.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, Türkiye’de yükseköğrenim mezunlarının işsizlik oranı %25’e ulaşırken, ilk iş bulma süresi ortalama 14 aya çıkmış durumda.

Vatandaşlık faktörü ve iş fırsatları

Suriyeli Öğrenciler Birliği yöneticisi Kuteybe Semisem, Suriyeli mezunların önemli bir kısmının Türk vatandaşlığı aldığını, ancak vatandaşlık almayanların ciddi yasal kısıtlamalarla karşılaştığını söylüyor. Özellikle tıp alanındaki mezunlar, diplomalarını Türkiye’de almalarına rağmen mesleklerini yapamıyor.

Örneğin, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'nden mezun olan Ahmed el-Emin (31), Türk vatandaşlığı sayesinde kendi kliniğini açmayı başarırken, birçok Suriyeli mezun benzer imkanlara sahip olamıyor.

İşsizlik göçe yöneltiyor

İş piyasasındaki sıkıntılar nedeniyle birçok Suriyeli genç mezun, Avrupa ülkelerine göç etmeyi tercih ediyor. Samsun'daki bir üniversiteden gazetecilik bölümünü bitiren Ahmed Dib (26), Türkiye’de bir yıl iş aramasına rağmen, düşük ücretli işler dışında fırsat bulamayınca Almanya'ya göç ettiğini anlatıyor.

İstanbul Asya Üniversitesi İşletme bölümünden mezun olan Eyhem Abdulvahap (26), iş başvurularında vatandaşlık şartının kendisini zor durumda bıraktığını, bu nedenle göçün tek çözüm olarak gözüktüğünü ifade ediyor.

Sağlık Bilimleri Üniversitesi hemşirelik mezunu Meram Derviş (22) ise Türk vatandaşı olmadığı için mesleğini Türkiye'de icra edemiyor ve yurt dışına gitmekten başka çaresi olmadığını dile getiriyor.

Düşük ücretli veya uzmanlık dışı işler

Bazı mezunlar ise Türkiye’de kalarak kendi alanları dışında veya düşük ücretlerle çalışmak zorunda kalıyor. İstanbul'da yaşayan ve "Geçici Koruma Kimliği" (Kimlik) taşıyan Ortopedi ve Protez bölümü mezunu Ali el-Ali (25), seyahat kısıtlamaları nedeniyle İstanbul dışındaki fırsatlara ulaşamadığını ve düşük ücretle çalıştığını belirtiyor.

Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden mezun olan Betül Kerim (25), vatandaşlık sahibi olmasına rağmen, uzmanlık alanının dışında fiziksel güç gerektiren bir işte çalıştığını, ailesini geçindirebilmek için başka bir seçeneği olmadığını söylüyor.

Gelecek belirsiz, umutlar devam ediyor

Türkiye’deki Suriyeli mezunların gelecekleri belirsizlik içinde kalırken, çoğu ya işsiz ya da uzmanlıkları dışındaki işlerde çalışmak zorunda kalıyor. Bir kısmı ise daha iyi şartlar için göç yolunu seçiyor.

Tüm zorluklara rağmen, Suriyeli gençlerin önemli bir bölümü hem Türkiye'de hem de dünyanın çeşitli yerlerinde hayallerini gerçekleştirmek için mücadeleyi sürdürüyor. Bu gençlerin beklentisi, eğitim başarılarının iş hayatında da karşılık bulması ve geleceklerini inşa etmek için önlerindeki engellerin kaldırılması.

Özel Haber: Emam ALMOUSA